Atipik Otizm
Atipik Otizm Nedir?
Otizm rahatsızlığı belirtilerine sahip ancak tanı konacak kadar yeterli kriterleri sağlamayan çocuklara verilen tanıya Atipik Otizm denir.
Atipik otizmde konuşmada zorluk, iletişim kurmada güçlük, gelişimde bozukluklar, tekrarlayıcı konuşmalar, sosyalleşmede sorun yaşama gibi belirtiler bulunur ancak bu belirtiler daha geç yaşlarda ortaya çıkabilir veya tam tanı konmasını engelleyecek şekilde çok az görülebilir.
Atipik Otizmin Belirtileri Nelerdir?
- Göz kontağı kurmazlar. Gözlerinize baksalar bile kısa sürelidir veya sizden uzaklara bakıyormuş gibidirler.
- Huzursuz görünürler.
- Sözel veya sözel olmayan (yüz ifadesi gibi) birtakım ifadelere tepki vermeyebilirler. (Seslenildiğinde duymuyormuş gibi davranırlar.)
- Bazıları birtakım ses, koku, ışık veya dokunuşa aşırı hassastırlar.
- Bazıları ise sıcak, soğuk veya herhangi bir acıya karşı oldukça duyarsızdır.
- Etraftaki birtakım değişikliklere stresli bir tepki gösterirler. Bazı çocuklar ev veya oda düzenlerinin bozulmasına karşı aşırı tepki gösterirler. (örneğin, evdeki eşyaların yerleri değiştirilmişse, eşyalar eski yerlerine konana kadar kendilerini yerden yere vurup ağlayabilirler.)
- Rutin olarak görmeye ve yapmaya alıştıkları şeyleri severler. Zihinlerinde yaşadıkları ortamın bir haritasını gezdirirler ve yapılan her küçük değişiklik çocuğun daha fazla stres yaşamasına neden olur.
- Bazı çocuklar çok saldırgan olurlar. Kendilerine, başkalarına ya da eşyalara zarar verebilirler.
- Tehlike ve korku duygusu hissetmezler. (örneğin, korkusuzca trafiğe çıkabilir, ateşle oynayabilirler.
Atipik otizmde erken tanı ve teşhis hayati önem taşımaktadır. Erken tanının hemen ardından ebeveynlerin yapması gereken, çocuklarının yoğun ve sistematik eğitim almalarını sağlamaktır. Yapılan araştırmalara göre, haftada 5 saatin üzerinde Ergoterapi terapisi alan çocukların %40’ı kaynaştırma eğitimine devam edebilmektedir. Otizmli çocukların toplumsal hayata katılımlarını sağlayabilmek için kanıtlanmış tek etkili yol yoğunlaştırılmış bireysel eğitim ile birlikte Ergoterapi desteğidir.
Çocuğuma atipik otizm tanısı konuldu, şimdi ne yapacağız?
Çocuğunuzun uzman bir ekip tarafından oluşturulmuş bir program ile yoğun ve sistematik bir eğitim almasını sağlamalısınız. Bunun için çocuğunuzun bireysel öğrenme özelliklerine uygun olarak bireyselleştirilmiş eğitim planları(BEP) hazırlanmalıdır. Ardından, çocuğunuz, kendisi için oluşturulan bireyselleştirilmiş eğitim planı ile gerekli ekip üyesi tarafından eğitimlerini almalıdır.
Atipik Otizmin Özellikleri
Atipik otizmi diğer otizm türlerinden ayıran en önemli özellik erken tanı ve doğru tedavi yöntemleri ile bireylerin yaşadığı konuşma ve iletişim bozukluklarının aşılarak düzeltilebilir olmasıdır.
Bu yüzden aileler çocuklarının hareketlerini ve gelişimlerini gözlemlemeli, doktor kontrolleri konusunda hassas davranmalı ve çocukları ile aralarında sağlıklı bir iletişim kurarak takip etmelidir.
Atipik Otizm Tedavisi
Atipik otizm tedavi sürecinde çocuklar özel bir eğitim veya ergoterapi gibi psikoeğitsel terapiler alarak sosyal becerilerini geliştirir, kendilerini daha iyi ifade edebilir, davranış problemleri azalır, bilişsel işlevleri gelişir, takıntıları azalır, konuşma becerileri gelişir ve motor becerileri artar.
Ergoterapi Ve Atipik Otizm
Ergoterapist, bireyler için sosyal katılım, iletişim becerilerini arttırma ve günlük yaşamda katılımı arttırmayı hedefler örneğin; beslenme, giyinme, eğitim, çalışma, serbest zaman, oyun ve sosyal katılım.
Müdahale planını ise bireyin ihtiyacına, isteğine ve önceliğine göre şekillendirir. Değerlendirme ve müdahale sürecinde danışan, aile, bakımveren, öğretmenler ve diğer destekleyicilerin danışan için günlük yaşam deneyim bilgileri süreç için önem arz eder. Ergoterapist danışanın kişisel gelişimi, hayat kalitesi ve ailenin ihtiyacına da yön verir
Değerlendirme Yapılırken Kullanılan Testler ve Terapi Yöntemleri
Dunn Duyu Profili,SIPT, Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği, W-ADL, PEDI, AMPS ve Vineland Adaptif Davranış Ölçeği…
Duyu Bütünleme Terapisi, İşitsel Bütünleme Terapisi…
Otizm için uygulanan müdahaleler; duyu bütünleme, duyu bazlı müdahaleler, ilişki bazlı, etkileşimli müdahaleler, gelişimsel beceri bazlı programlar, sosyal kognitif beceri eğitimi, ebeveyn yönelimli yaklaşımlar, yoğun davranışsal müdahale, yardımcı teknoloji, masaj, terapötik dinleme, sosyal katılım, oyun aktiviteleri, GYA, nöromotor, davranış analizi,öz bakım.
Duyu bazlı müdahalelerde terapötik dokunma maladaptif davranışı, hiperaktiviteyi, ve stereotipik davranışları azaltır (Örneğin; masaj dikkat ve odağı arttırır.).
Otizm için Ergoterapi seanslarında hayvanlarla birlikte seansın birleştirilmesi bireyin dil gelişimi ve sosyal etkileşimine yardımcı olur.
Terapötik aktiviteler; Proprioseptif ve vestibular fonksiyon için; salıncak, tırmanma, parmaklıklara asılma, ata binme.
Duyu, motor fonksiyonu için; oyun hamuru , mekanik oyuncaklar, duyu topları, yaratıcı resim çalışması, puzzle, tavşan ve köpekleri okşama, terapi köpeğine top atma. Dil için ise kelime magmetleri kullanılabilir.
Pediatrik Ergoterapist Furkan Kumru